FAQ - Gezondheidsrecht en Corona

Bij Adriaanse van der Weel advocaten volgen wij de ontwikkelingen van het Corona-virus (COVID-19) met betrekking tot verschillende rechtsgebieden op de voet. Oók ter zake van het gezondheidsrecht. De zorgsector is een vitale sector waarvan deze dagen veel wordt gevraagd en verwacht. Wij houden voor u de belangrijkste ontwikkelingen bij in deze Frequently Asked Questions.

De belangrijkste publiekrechtelijke bevoegdheden inzake de bestrijding van het Corona-virus zijn opgenomen in Wet publieke gezondheid (''Wpg'') en de Wet Veiligheidsregio’s ('Wvr'). De Wpg regelt –kort gezegd- welke (bestuurs)organen bij een grootschalige epidemie een taak hebben en welke maatregelingen genomen mogen worden.
De Wvr regelt de gang van zaken bij rampen en crises waar de openbare orde en veiligheid in het geding zijn.

1.Wat gebeurt er als de kwaliteit van zorg niet meer goed gewaarborgd kan worden als gevolg van het Corona-virus?

De artsenfederatie KNMG heeft aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) geadviseerd dat in een crisissituatie tijdelijk minder streng moet worden omgegaan met de Wet BIG om levens te redden. Dit betekent overigens niet dat er helemaal geen voorwaarden gelden. De KNMG heeft in een document voorwaarden opgenomen waaronder niet-geregistreerde artsen mogelijk gaan werken. Enkele voorwaarden:
-alleen als het echt noodzakelijk is wordt een niet meer of nog niet-geregistreerd persoon ingezet en dan wel degene die de meest recente praktijkervaring heeft;
- de niet-geregistreerde persoon moet zoveel mogelijk worden ingezet voor niet-complexe zorg;
- de ervaring van de arts/geneeskundig specialist-niet-praktiserend mag niet ouder dan tien jaar zijn. Ook moet zijn vaardigheid nog aanwezig zijn of met eenvoudige training en instructie weer voldoende kunnen worden.

2.Mag ik als thuiszorgorganisatie mijn medewerkers inzetten in een ziekenhuis voor zorg en/of schoonmaak zodat wij declarabele uren kunnen blijven maken?

Ja dat mag. Wanneer een medewerker zich inzet voor zorg of schoonmaak in het ziekenhuis verloopt de financiering via het ziekenhuis. Het ziekenhuis kan de reguliere zorgproducten declareren en de kosten van de medewerkers via onderlinge dienstverlening verrekenen.

3.Kan een zorgaanbieder een behandeling stoppen als voorzorgmaatregel?

Het Corona-virus brengt een extreme situatie met zich mee die zorgverleners dwingt om keuzes te maken over de inzet van zorgcapaciteit. Volgens de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) bepaalt de behandelend arts of electieve zorg (niet-acute zorg) plaats kan vinden of dat hij de zorg uitstelt. De patiënt wordt daarover geïnformeerd. Als de situatie beter wordt zal de NZa samen met zorgverzekeraars, zorginstellingen en zorgverleners bekijken hoe zij achterstanden in kunnen halen.

4.Zorgaanbieders en de jeugdhulp hebben hun handen vol door het Corona-virus. Kunnen zorgaanbieders nog bezoek verwachten van de IGJ?

Ja dat kan, maar de IGJ heeft wel haar beleid aangepast.
De IGJ laat weten dat zij in deze periode de termijnen voor zorgaanbieders die normaliter in het toezicht gelden loslaat. Verder legt de inspectie voorlopig geen boete op als een instelling, zorgverlener of fabrikant/leverancier zich niet aan een termijn kan houden voor het voldoen aan een verplichting, zoals het melden van een calamiteit.

Let op: de inspectie kan geautomatiseerde standaardbrieven niet op korte termijn aanpassen. Wie zo’n brief van de inspectie krijgt waarin toch een deadline staat, hoeft zich niet aan die termijn te houden. Wel kan de inspectie na het verstrijken van de termijn contact opnemen om de voortgang te bespreken.

Dit betekent overigens niet dat u helemaal niet te maken kan krijgen met de inspectie. De inspectie moet toezicht blijven houden op de continuïteit en de veiligheid van de zorg. Ook moet de inspectie kunnen optreden als er grote risico’s zijn voor patiënten en zorgverleners.Als inspecteurs een bezoek aan een instelling brengen, kondigen zij dat een dag tevoren aan (als dat mogelijk is). De instelling kan het dan aangeven als het bezoek door het coronavirus echt niet uitkomt of anders vorm moet krijgen.

5.Mag ik als zorgaanbieder een eerste consult vervangen door een digitaal of telefonisch consult?

Ja, in deze uitzonderlijke situatie mag dit. U registreert dan een eerste polikliniekbezoek.

6.Welke opties voor digitale zorg zijn er al mogelijk in mijn zorgsector?

De NZa heeft in de Wegwijzer bekostiging digitale zorg 2020 de opties op een rij gezet.

Zo geldt voor Verpleging en Verzorging het volgende:
a.Wonend in een zorginstelling (Wlz); het (dag)tarief kan je naar eigen inzicht besteden, dus ook aan digitale zorg.
b. Thuiszorg (Wlz); hetzelfde uurtarief. Daarnaast mag je per maand per cliënt maximaal 6, 5 uur declareren voor thuiszorgtechnologie tegen het afgesproken tarief voor verpleging, persoonlijke verzorging of begeleiding. Toezicht op cliënten valt hier ook onder.
c. Wijkverpleging (Zvw); telefonisch of digitaal contact mag je ook als direct contact declareren, hierbij geldt dus hetzelfde uurtarief. Daarnaast mag je per maand per cliënt maximaal 6.5 uur declareren voor thuiszorgtechnologie tegen het afgesproken tarief voor verpleging of persoonlijke verzorging. Begeleiding van en toezicht op cliënten zijn niet van toepassing in de Zorgverzekeringswet. Bovendien is er binnen het experiment Bekostiging verpleging en verzorging veel ruimte om afspraken te maken over digitale zorgtoepassingen.

7.Welke zorgaanbieders komen in aanmerking voor vergoeding van extra kosten o.a. vanwege het verplegen van besmette patiënten en noodzakelijke extra inzet van personeel?

De NZa is bezig met het opstellen van een regeling waarmee zorgaanbieders van langdurige zorg extra kosten vergoed kunnen krijgen. Hier leest u meer.

8.Hoe zit het met de rechten van mijn zorgwerknemers?

Hieronder enkele vragen en antwoorden:

1. Kan ik als werkgever de werktijden van mijn medewerkers aanpassen? Ja, de werkgever is opgeroepen om tot en met 6 april 2020 waar mogelijk de werktijden van werknemers te spreiden en dit kan betekenen dat de werktijden worden aangepast.
2. Moet het loon doorbetaald worden als mijn medewerker onder de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkbehoud (NOW) valt? Ja, het loon wordt volledig doorbetaald.
3. Verbruikt mijn medewerker zijn/haar WW-rechten indien hij/zij onder de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkbehoud (NOW) valt? Nee, uw medewerker verbruikt geen WW-rechten. De tegemoetkomingsregeling staat los van de WW.
4. Ik werk met flexwerkers. Hoe zit dat?De regels voor werknemers die werkloos worden, veranderen niet. Zij kunnen bij het UWV een WW-uitkering aanvragen. Dit moet wel zo snel mogelijk na de laatste werkdag, uiterlijk één week daarna. Let op: ook als oproepkracht, bijvoorbeeld met een nul-urencontract, kun je recht op WW hebben.
5. Heeft mijn medewerker die in quarantaine zit recht op doorbetaling van loon? Ja. Indien uw medewerker zich in quarantaine bevindt, heeft hij recht op doorbetaling van loon. De wet bepaalt dat een medewerker recht heeft op betaling van loon indien deze niet werkt, tenzij de oorzaak van het niet kunnen werken in redelijkheid voor risico van de medewerker behoort te komen. In dit geval komt de huidige situatie rondom het Corona-virus voor risico van de werkgever.

Kijk op de website van de Rijksoverheid voor nog meer vragen en antwoorden.

9.Kan ik als zorgondernemer in aanmerking komen voor uitstel van betaling van belasting?

Ja, de staatssecretaris van Financiën heeft aangekondigd dat iedere ondernemer die door de Corona-crisis in financiële problemen is gekomen, in aanmerking komt voor uitstel van betaling van zijn belastingschuld. De voorwaarden voor het aanvragen van uitstel zijn voor deze bijzondere situatie versoepeld. Lees hier de kamerbrief van de staatssecretaris van 19 maart 2020.

10. Krijg ik uitstel voor aflossing van de schuld van mijn zorgonderneming?

Ja, dat kan. Kleinere ondernemingen die in de kern gezond zijn, kunnen zes maanden uitstel van aflossing krijgen op hun lopende leningen. Lees hier meer.

11.Kan mijn medewerker gedwongen worden om in isolatie of quarantaine te gaan?

Ja, dat kan. De Wpg maakt onderscheid in vier groepen infectieziekten: A, B1, B2 en C. In de Regeling coronavirus is het corona-virus aangemerkt als 'groep A' in de zin van art. 20 Wet publieke gezondheid. Alleen bij infectieziekten in groep A kunnen, ter bescherming van de volksgezondheid, gedwongen dwangmaatregelen worden getroffen. Isolatie en quarantaine worden aangemerkt als dergelijke dwangmaatregelen.

12.Wat is het verschil tussen isolatie en quarantaine?

Isolatie is een verblijf in afzondering van een met een infectieziekte uit groep A besmet persoon.

Quarantaine is een verblijf in afzondering, waarbij de betrokken personen gedurende de incubatieperiode regelmatig worden gecontroleerd op de eerste verschijnselen van de infectieziekte. Dit is aan de orde als personen in aanraking zijn geweest met patiënten uit groep A, maar zelf nog niet de verschijnselen van de infectieziekte vertonen. Deze mensen kunnen namelijk wel al besmettelijk zijn voor anderen.

13.Hoe zit het met de meldingsplicht van de arts?

Bij ministeriële regeling van 28 januari 2020 heeft onze Minister voor Medische Zorg het coronavirus aangemerkt als groep A-infectieziekte in de zin van de Wpg. Deze melding moet de arts doen bij de GGD in de gemeente waar hij werkzaam is. Indien de persoon in kwestie elders verblijft, zet de GGD de melding onverwijld door naar de GGD van de verblijfplaats van deze persoon (art. 23 Wpg).

Hebt u vragen? Neem vrijblijvend contact op met Bas de Moor en/of Najima Khan.