Nieuwsbrief voor overheden
De Staat is eigenaar van gronden waarop verzorgingsplaatsen zijn ingericht, zoals 'De Aalscholver' aan de A6 bij Lelystad. Op deze locatie zijn diverse ondernemingen actief. Circle K exploiteert er een tankstation met shop, Hajé runt er een wegrestaurant en zowel Fastned als de rechtsvoorganger van Allego hebben er sinds 2012 energielaadpunten met elk twee laadpalen, verkregen na een openbare inschrijving.
Voor de exploitatie van voorzieningen op verzorgingsplaatsen zijn twee toestemmingen vereist:
• een publiekrechtelijke vergunning (voorheen een Wbr-vergunning, sinds 1 januari 2024 vervangen door een omgevingsvergunning op grond van de Omgevingswet), en
• een privaatrechtelijke toestemming van de Staat, meestal in de vorm van een huurovereenkomst, verleend door het Rijksvastgoedbedrijf.
In 2023 vroeg Fastned om haar vergunning uit te breiden van twee naar zestien laadpalen. Op 14 februari 2024 verleende de minister deze wijziging. Alleen Hajé kwam hiertegen op in een bestuursrechtelijke procedure. Fastned vroeg vervolgens ook om extra grond te mogen huren voor de uitbreiding. De Staat stemde daarmee in en bood 1.459 m² extra grond aan via een allonge op de bestaande huurovereenkomst.
Op 5 september 2024 publiceerde de Staat het voornemen tot deze wijziging op Biedboek.nl, met als motivering dat Fastned de enige serieuze gegadigde was.
Op 4 december 2024 diende Circle K een aanvraag in voor de aanleg van een shop op (deels) dezelfde grond. Deze aanvraag werd op 10 maart 2025 echter buiten behandeling gesteld. Circle K maakte bezwaar en vroeg om een voorlopige voorziening, maar de rechtbank Den Haag verklaarde dit verzoek op 7 april 2025 niet-ontvankelijk.
Ondanks het lopende geschil sloten de Staat en Fastned op 12 maart 2025 de definitieve allonge. Fastned kreeg de extra grond in gebruik en begon direct met de aanleg van het nieuwe laadstation met zestien laadplekken.
Circle K startte daarop een civiele procedure tegen de Staat. Uiteindelijk kwam de zaak voor het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, waarbij Circle K onder meer de nietigverklaring van de huurovereenkomst met Fastned vorderde.
In het geschil stond de toepassing van de Didam-regels centraal. Deze regels verplichten overheden om bij verkoop of verhuur van onroerend goed gelijke kansen te bieden aan gegadigden. Het hof verwees naar het recente Didam II-arrest van de Hoge Raad, waaruit volgt dat een overeenkomst die in strijd met de Didam-regels is gesloten, niet automatisch nietig of vernietigbaar is. Dit is alleen anders als sprake is van een opzettelijke schending van die regels, gepaard gaande met willekeur of favoritisme. Daarvan was volgens het hof geen sprake.
Omdat de allonge inmiddels onvoorwaardelijk was gesloten en Fastned al met de bouw was begonnen, oordeelde het hof dat er geen ruimte meer was voor een verbod of opschorting. Eventuele schending van de Didam-regels zou uitsluitend nog via een schadevergoeding kunnen worden verhaald.
Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 27 mei 2025, www.rechtspraak.nl; ECLI:NL:GHARL:2025:3242
