Nieuwsbrief voor overheden
Het lag in de lijn der verwachting, maar de Centrale Raad zegt het nu ook zelf: de zelfstandige verzoekschriftprocedure van titel 8.4 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) is van toepassing op de afwikkeling van een arbeidsongeval van een ambtenaar.
Eerst even de casus: een beveiliger in dienst van het Ministerie van Financiën is tijdens zijn werk van een metalen trap gevallen, met arm- schouder en nekklachten tot gevolg. De ambtenaar stelt zijn werkgever aansprakelijk voor zijn schade als gevolg van deze val. De ambtenaar beroept zich op een schending van de zorgplicht. Deze schending zou erin bestaan dat de werkgever hem had moeten waarschuwen voor gladheid op de trap. Ook had de werkgever hem moeten voorzien van adequate bedrijfskleding, waaronder veiligheidsschoenen met een antislipprofiel, althans gladheidbestendige schoenen.
De Centrale Raad geeft een oordeel over de schending van de zorgplicht, maar gaat eerst in op het in de samenvatting al genoemde procedurele onderwerp.
Op 1 juli 2013 is de Wet nadeelcompensatie en schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten in werking getreden. Op grond van deze wet is in titel 8.4 van de Awb een zelfstandige verzoekschriftprocedure bij de bestuursrechter ingevoerd. In een dergelijke verzoekschriftprocedure kan een bestuursorgaan worden veroordeeld tot vergoeding van schade. Bestaat deze mogelijkheid ook als een ambtenaar een ongeval krijgt tijdens de uitoefening van zijn werkzaamheden?
Het antwoord laat zich raden. De Centrale Raad citeert de memorie van toelichting:
“Dit [de gelijkstelling van een handeling waarbij een ambtenaar belanghebbende is met een besluit, BdM] betekent dat tegen iedere handeling in deze rechtsbetrekking beroep bij de bestuursrechter openstaat. Daaronder valt ook de beslissing van een bestuursorgaan omtrent de vergoeding van de schade die de ambtenaar meent geleden te hebben als gevolg van onrechtmatig optreden van dat bestuursorgaan, ook wanneer die schade door ander handelen dan het nemen van besluiten is veroorzaakt. (...) Voor beide rechtsgebieden (ambtenarenrecht en vreemdelingenrecht, raad) geldt echter evenzeer als voor de rest van het bestuursrecht dat de voorgestelde verzoekschriftprocedure de voorkeur verdient boven een procedure tegen het zelfstandig schadebesluit. Daarom geldt het voorgestelde uitsluiten van het beroepsrecht tegen zelfstandige schadebesluiten in artikel 8:4 ook voor deze rechtsgebieden. In de plaats van het beroep tegen een dergelijk besluit, komt de verzoekschriftprocedure. Om te bereiken dat geschillen omtrent schadevergoeding in het ambtenarenrecht bij onrechtmatig handelen van een bestuursorgaan bij de bestuursrechter mogelijk blijven, wordt in het eerste lid van artikel 8:88 onder d bepaald dat de verzoekschriftprocedure daarvoor openstaat.”
In het systeem van titel 8.4 van de Awb wordt met de onrechtmatige handeling dus gedoeld op de schending van de zorgplicht die ten grondslag ligt aan de aansprakelijkstelling van de werkgever. Die aansprakelijkstelling moet zijn geformuleerd als een verzoek aan het bevoegd gezag om tot betaling over te gaan. De ambtenaar kan een verzoekschriftprocedure starten zodra vervolgens acht weken zijn verstreken. Een officiële reactie van het bestuursorgaan op de aansprakelijkstelling in de vorm van een besluit is daarvoor niet vereist. Deze procedure gaat dan ook niet over de inhoud van een dergelijk schadebesluit, maar over de inhoud van het verzoekschrift.
In deze zaak had de rechtbank de toepasselijkheid van titel 8.4 Awb over het hoofd gezien, en wordt hierin gecorrigeerd door de Centrale Raad. Hoe loopt het af met de afwikkeling van deze valpartij? De Centrale Raad is van oordeel dat geen sprake is van een schending van de zorgplicht. Met de rechtbank stelt de Centrale Raad vast dat het een feit van algemene bekendheid is dat een natte trap glad kan zijn en tot gevaarlijke situaties kan leiden. De zorgplicht is dus niet geschonden door bij de trap geen waarschuwingsborden te plaatsen, zo oordeelt de Centrale Raad. Bovendien had de werkgever een risicoanalyse laten uitvoeren die geen aanleiding heeft gegeven voor het verplicht stellen van veiligheidsschoenen voor beveiligers. Voor de ruimte waar de val heeft plaatsgevonden, golden geen bijzondere eisen.
Het bestuursorgaan is dus terecht niet tot betaling overgegaan.
CRvB 29 december 2016, www.rechtspraak.nl ECLI:NL:CRVB:2016:5106
Door Bas de Moor
"