Duurzaamheidsblog 5: duurzaamheid onder de Omgevingswet

De Omgevingswet belooft veel goeds op het gebied van duurzaamheid. Voor bestuursorganen biedt de wet mogelijkheden om duurzaamheid te verankeren in beleid. Voor ondernemers biedt de Omgevingswet ruimte en dus kansen om duurzaamheidsprojecten te starten.

Duurzaamheid komt prominent terug in de doelstelling van de Omgevingswet. Die luidt als volgt: “deze wet is, met het oog op duurzame ontwikkeling, de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu, gericht op het in onderlinge samenhang: a) bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit, ook vanwege de intrinsieke waarde van de natuur, en b) doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen van de fysieke leefomgeving ter vervulling van maatschappelijke behoeften.” De instrumenten die de Omgevingswet biedt om duurzame ontwikkelingen te faciliteren zetten wij hier voor u onder elkaar.

Ten eerste is er de omgevingsvisie. De omgevingsvisie is één van de kerninstrumenten van de Omgevingswet en houdt de langetermijnvisie in van een bestuursorgaan voor de fysieke leefomgeving. Zowel het Rijk, provincies als gemeenten stellen een omgevingsvisie op. In deze omgevingsvisie komen onderwerpen zoals de energietransitie, circulaire economie en klimaatadaptatie terug.

Ten tweede kunnen deze onderwerpen concreet gemaakt worden in een programma. Dit kerninstrument van de Omgevingswet richt zich op één bepaald onderwerp uit de omgevingsvisie. Hierbij kunt u denken aan bepaalde subsidieregelingen voor duurzame ontwikkelingen.

Ten derde kunnen bestuursorganen een omgevingswaarde vaststellen. Dit is ook een instrument onder de Omgevingswet waarmee overheden het beleid van een omgevingsvisie kunnen uitvoeren. Het gaat dan bijvoorbeeld om het vaststellen van waarden voor de lucht- of de waterkwaliteit. Daarnaast kan gedacht worden aan een concreet aantal windmolens en zonnepanelen waar binnen een gemeente ruimte voor is.

Ten vierde geldt vanaf de inwerkingtreding van de Omgevingswet één omgevingsplan per gemeente. In een omgevingsplan nemen gemeenten regels op met betrekking tot de fysieke leefomgeving. Hierbij kunt u denken aan regels voor zonnepanelen, wateropslag op eigen terrein, het instellen van milieuzones of natuurbehoud binnen de gemeente. Andere/nadere regels die te maken hebben met duurzaamheidsdoelstellingen worden daarnaast in de provinciale omgevingsverordening en de waterschapsverordening vastgelegd.

Ten vijfde kan duurzaamheid worden verankerd in instructieregels. Dit zijn regels die door het Rijk en de provincies kunnen worden opgesteld. In deze instructieregels worden gericht instructie geven over bepaalde duurzaamheidsthema’s. Deze instructieregels zijn terug te vinden in de omgevingsverordening of in het Besluit kwaliteit leefomgeving.

Ten slotte is participatie een belangrijke pijler van de Omgevingswet. Dit betekent dat burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties in een vroegtijdig stadium kunnen meedenken en meebeslissen over ruimtelijke plannen en projecten.

Zoals het nu is vormgegeven, zijn er dus genoeg mogelijkheden om het duurzaamheidsdenken ook onder de Omgevingswet handen en voeten te geven. Voor ondernemers betekent dit veel ruimte voor eigen inbreng. Hier moet optimaal gebruik van worden gemaakt.