Duurzaamheidsblog 15: biobased bouwmaterialen

Om te gelden als ‘biobased’ moeten de materialen:

• afkomstig zijn van zgn. regeneratieve (lees: hernieuwbare) teelt onder ecologisch gezonde condities;
• gemaakt zijn van grondstoffen uit de levende natuur, en
• later herbruikbaar zijn als grondstof in een nieuw bouwmateriaal of in de natuur.

Redenen om biobased materialen te gebruiken zijn:

• langdurige opslag van CO2 in biobased bouwwerken. Planten en bomen nemen tijdens het groeiproces immers aanzienlijke hoeveelheden CO2 op, en die CO2 belandt in de bouwwerken;
• biobased materialen vormen alternatieven voor de traditionele bouwmaterialen zoals cement, staal en beton, die een veel grotere CO2 uitstoot en belasting op het milieu geven.

Een belangrijke voorwaarde voor het ‘biobased’ karakter van materialen is dat bijvoorbeeld hout uit duurzaam bosbeheer afkomstig is, waarbij nieuwe teelt wordt toegevoegd na het oogsten.

Grondstoffen zoals zand, leem en mergel zijn niet hergroeibaar binnen 1 generatie, zijn niet oneindig beschikbaar en zijn daardoor geen biobased bouwmateriaal.

Biobased materialen kunnen gemakkelijk gerecycled worden. Andere voordelen van biobased materialen zijn dat ze vaak lichter van gewicht zijn dan traditionele bouwmaterialen en dat ze meer mogelijkheden bieden voor prefabricage. Dit zorgt voor tot 60% minder vervoersbewegingen, een kortere bouwtijd, minder overlast voor de directe omgeving, minder afval en tot 80% minder energieverbruik op de bouwplaats, en vermindering van de uitstoot tijdens het bouwproces.

De toepassing van biobased bouwmaterialen biedt ook mogelijkheden voor een nieuw verdienmodel voor de agrarische sector. De teelt van biobased bouwmaterialen kan een oplossing zijn voor gebieden met beperkingen op het gebruik van water, mest en/of gewasbestrijdingsmiddelen. Een voorbeeld van een veelbelovend gewas is de zeer snel groeiende Paulownia boom. Het hout van deze boom is licht maar ook zeer sterk, waardoor het voor een breed scala aan toepassingen geschikt is, zoals plaatmateriaal, frames, meubels etc.

Voor verdere ontwikkelingen is een nauwe samenwerking tussen bouwbedrijven, agrarische sector, adviseurs, belangenvertegenwoordigers, kennisinstellingen en overheid een vereiste. Zo kan iedereen, van uitvoerder tot beleidsmaker en opdrachtgever, kennis vergaren en delen over de beschikbaarheid en toepassingsmogelijkheden van biobased materialen, producten en bouwconcepten.